Το CERN, ή Ευρωπαϊκό Εργαστήριο Σωματιδιακής Φυσικής, είναι το μεγαλύτερο ερευνητικό κέντρο του είδους του στον κόσμο. Το Εργαστήριο ιδρύθηκε κοντά στη Γενεύη, το 1954, από 12 ευρωπαϊκές χώρες.
Όπως αναφέρει σε συνέντευξή του με το The TOC ο δρ. Μανώλης Τσεσμελής, ένας από τους Έλληνες επιστήμονες του CERN και Αναπληρωτής Επικεφαλής Διεθνών Σχέσεων του Εργαστηρίου:
«Είναι απίστευτο το ότι η Ελλάδα ήδη από την δεκαετία του ’50 υπήρξε ένα από τα 12 ιδρυτικά μέλη του CERN», τονίζοντας τη δύσκολη κατάσταση που επικρατούσε στη μετεμφυλιακή εποχή.
Και συνεχίζει:
«Το ίδιο απίθανο φαίνεται σήμερα το ενδεχόμενο να κινδυνεύει να φύγει η χώρα μας εξαιτίας των οικονομικών προβλημάτων και της κρίσης που μας ταλαιπωρεί, ταλαιπωρώντας και κάθε επιστημονικό κλάδο». Ωστόσο, μέχρι σήμερα το CERN απαριθμεί 23 κράτη μέλη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, ενώ οι Έλληνες της ομογένειας συνεχίζουν να συμβάλλουν στις επιστημονικές προόδους του κέντρου.
Οι Έλληνες επιστήμονες του CERN
Πριν μιλήσουμε για τους Έλληνες επιστήμονες του CERN, είναι σημαντικό να πούμε πως δεν είναι οι μόνοι ομογενείς που διαπρέπουν στο εξωτερικό.
Την ώρα που η Ελλάδα χάνει, δυστυχώς, λαμπρά μυαλά από το ανθρώπινο δυναμικό της – το φαινόμενο του brain drain είναι η μάστιγα της εποχής μας – τα επιτεύγματα των ομογενών της αναγνωρίζονται διεθνώς.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Επιδημιολογίας και Στατιστικής του Πανεπιστημίου Stanford της Καλιφόρνια, Γιάννη Ιωαννίδη, διεθνώς οι Έλληνες συνιστούν ένα 3% των κορυφαίων επιστημόνων (με διαφορετικά αντικείμενα μελέτης), ενώ η αναλογία τους ως ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού είναι 0,2%. Παράλληλα, οι επιστημονικές δημοσιεύσεις τους βρίσκονται ανάμεσα σε όσες ασκούν τη μεγαλύτερη επιρροή παγκοσμίως.
Το 2016, οι Έλληνες επιστήμονες του CERN ανέρχονταν σε περίπου 200, από διάφορα ακαδημαϊκά ιδρύματα, ενώ συνεχίζουν να συμμετέχουν ενεργά στα πειράματα. Ο ίδιος ο Μανώλης Τσεσμελής, ο οποίος γεννήθηκε στη Μελβούρνη, έλαβε μέρος, το 1989-1993, στο πείραμα UA2 του CERN που μελετούσε τους διαδότες των ασθενών δυνάμεων W και Z, ενώ διερεύνησε την ύπαρξη του σωματιδίου Higgs.
Και στα πειράματα τα οποία ανακοίνωσαν τελικά την ανακάλυψη του σωματιδίου Higgs; Οι Έλληνες επιστήμονες του CERN συμμετείχαν και σε αυτά, δηλαδή στα πειράματα ATLAS και CMS, αλλά και στο πείραμα ALICE που μελετά μια μορφή ύλης που οι επιστήμονες θεωρούν πως υπήρχε αμέσως μετά το Big Bang.
Το CERN είναι φιλόξενο
Όχι μια απομονωμένη και ελιτίστικη επιστημονική κοινότητα, αλλά ένας πυρήνας διεπιστημονικότητας και διαπολιτισμικών συνεργασιών. Παράλληλα, είναι σημαντικό το γεγονός ότι το CERN συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με τα ελληνικά σχολεία, τα πανεπιστήμια, και τους μαθητές οι οποίοι, αντίστοιχα, δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον για το Εργαστήριο. Είναι αξιοσημείωτο πως ένα μεγάλο ποσοστό αιτήσεων για πρακτική άσκηση στο κέντρο προέρχεται από Έλληνες, τουλάχιστον στο κομμάτι της πληροφορικής, με βάση τα λεγόμενα του διδάκτορα πληροφορικής, Εδουάρδου Καραβάκη, ο οποίος εργαζόταν στο CERN.
Επίσης, ο Άγγελος Αλεξόπουλος, μέλος της ομάδας Εκπαίδευσης και Επικοινωνίας του πειράματος CMS, μίλησε στο CNN Greece, το 2016, σχετικά με τον αριθμό επισκεπτών του Εργαστηρίου.
Τόνισε πως κάθε χρόνο το CERN δέχεται περισσότερους από 100.000 επισκέπτες, εκ των οποίων οι 40.000 προέρχονται από μαθητικές κοινότητες όλου του κόσμου. Κάθε χρονιά 4.000 Έλληνες μαθητές επισκέπτονται τις εγκαταστάσεις, ενώ περισσότεροι από 100 καθηγητές δημόσιων και ιδιωτικών σχολείων κάνουν επιμορφώσεις στο CERN.
Ο σκοπός και η αξία της δουλειάς του CERN
Στόχος του CERN είναι να ανακαλύψει από τι είναι φτιαγμένο το σύμπαν και πώς λειτουργεί. Να προωθήσει αυτήν τη γνώση, να αναπτύξει νέες τεχνολογίες και τεχνογνωσία, αλλά και να ενώσει τους ανθρώπους όλου του κόσμου σε μια προσπάθεια να επεκταθούν τα όρια της επιστημονικής γνώσης.
Όπως αναφέρει στο CNN Greece η δρ Σοφία Χουρίδου, πειραματικός φυσικός του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών η οποία εργάστηκε για χρόνια στο CERN, μπορεί τα πειράματα του Εργαστηρίου να μην έχουν άμεση επίδραση στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων, ωστόσο επιχειρούν να απαντήσουν σε κομβικά ερωτήματα που αφορούν τον κόσμο γύρω μας, ενώ το Εργαστήριο μοιράζεται την τεχνογνωσία του, ώστε να συμβάλει σε τομείς, όπως η ιατρική φυσική.
Η συμβολή του CERN στην επιστήμη και την κοινωνία είναι αδιαμφισβήτητη. Και οι Έλληνες επιστήμονες του CERN, αλλά και γενικότερα τα λαμπρά μυαλά της ομογένειας, είναι πηγή υπερηφάνειας για την πατρίδα τους.
