Καθαρά Δευτέρα: Τι σημαίνει η λέξη «Κούλουμα»;

Κούλουμα ονομάζεται η καθαροδευτεριάτικη έξοδος στην εξοχή και το πέταγμα του αετού.

Τα κούλουμα από τόπο σε τόπο γιορτάζονται διαφορετικά, με διάφορες εκδηλώσεις. Παντού όμως επικρατεί κέφι, χορός και τραγούδι. Για την ετυμολογία της λέξης κούλουμα υπάρχουν πολλές εκδοχές

Στο παιχνίδι αυτό, οι συμμετέχοντες χρησιμοποιούν έναν μεγάλο καμβά ή πανί στραμμένο σε τέσσερεις κατευθύνσεις, πάνω στον οποίο βάζουν τα αυγά τους και τα ρίχνουν με δύναμη, προσπαθώντας να σπάσουν αυτά των αντιπάλων τους.

Η λέξη “κούλουμα” πιθανόν προέρχεται από το τουρκικό “körebe” που σημαίνει “τυφλός” ή “τυφλή”. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι στο παιχνίδι του κούλουμα, οι συμμετέχοντες φορούν κουκούλες ή καλύπτουν τα πρόσωπά τους με τα ρούχα τους, ώστε να μην αναγνωριστούν και να μην γίνει διάκριση μεταξύ φίλων και εχθρών κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού.

Για την προέλευση και την σημασία της λέξης «Κούλουμα» υπάρχουν και άλλη εκδοχή.

Μεταξύ των επικρατέστερων απόψεων αυτή που λέει ότι η λέξη Κούλουμα προέρχεται από τη λατινική «CULUMUS», κάτι που ωστόσο δεν είναι απολύτως ασφαλές ως συμπέρασμα, αφού τέτοια λέξη δεν απαντάται στα λατινικά.
Σύμφωνα με την προαναφερθείσα εκδοχή, τα Κούλουμα αποτελούν αναγραμματισμό του λατινικού «CUMULUS» που σημαίνει «σωρός, αφθονία», αλλά και «τελείωμα». Το cumulus φέρεται να έγινε «κούμουλα» και στη συνέχεια «κούλουμα», με την έννοια ότι την ημέρα αυτή καταναλώνουμε αφθονία νηστίσιμων τροφών, ενώ παράλληλα σηματοδοτείται το τελείωμα της Αποκριάς.

Υπάρχει, και πιθανότερη εκδοχή, σύμφωνα με την οποία η λέξη «κούλουμα», προέκυψε από την λατινική λέξη «COLUMNA», που σημαίνει «κολώνα».

Αν και δεν υπάρχουν στοιχεία για αρχαία προέλευση της γιορτής, η παράδοση λέει ότι οι Αθηναίοι, πριν από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, γιόρταζαν την Καθαρά Δευτέρα στις πλαγιές του λόφου του Φιλοπάππου, όπου έτρωγαν και έπιναν καθισμένοι στους βράχους, μέχρι τη δύση του ηλίου.

Αμέσως μετά, έρχονται οι πληροφορίες που λένε ότι οι Ρουμελιώτες γαλατάδες, οι οποίοι ζούσαν στην Αθήνα, έστηναν τσάμικο χορό, στους στύλους του Ολυμπίου Διός, στις «κουλώνες», όπως έλεγαν με την ιδιαίτερη ντοπιολαλιά τους.