Με την ανάληψη των καθηκόντων των νέων δημοτικών αρχών αναμένεται και ο ορισμός των αντιδημάρχων και μεταβίβασης αρμοδιοτήτων που για πρώτη φορά αποκτά νόμιμη υπόσταση και έχει έναρξη ισχύος μόνο με την ανάρτηση της απόφασης το διαδικτυακό τόπο «Διαύγεια» και στην ιστοσελίδα του Δήμου σύμφωνα με το Κεφάλαιο ΙΑ του μέρους Α του νόμου 4727/2020.
Οι Αντιδήμαρχοι λαμβάνουν το 50% της Αντιμισθίας του Δημάρχου δηλαδή:
Σε δήμους με πληθυσμό κάτω των 20.000 κατοίκων 1.352,50 ευρώ
Σε δήμους από 20.000 έως 100.000 κατοίκων 1.780 ευρώ
Σε Δήμους άνω των 100.000 κατοίκων 2.207,50 ευρώ
Σημειώνουμε και είναι πολύ σημαντικό ότι την αρμοδιότητα και την ευθύνη μετά την μεταβίβαση δεν την έχει ο Δήμαρχος, αλλά ο ορισμένος Αντιδήμαρχος. Σύμφωνα με τις αποφάσεις των δικαστηρίων αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία ειδικά σε περιπτώσεις ποινικών ευθυνών, πολτικής προστασίας, εκτέλεσης έργων, διαχείρισης αδέσποτων, ατυχημάτων σε υποδομές κλπ.
Σύμφωνα λοιπόν με το Άρθρο 59 και όπως αυτό τροποποιήθηκε και με την Παρ.1 Άρθρο 68 ΝΟΜΟΣ 4555/2018 αλλά και με το με το Άρθρο 3 ΝΟΜΟΣ 5056/2023
Τον δήμαρχο επικουρούν οι αντιδήμαρχοι. Αντιδήμαρχοι είναι οι σύμβουλοι της παράταξης του δημάρχου που ορίζει ο δήμαρχος και στους οποίους μεταβιβάζει την άσκηση αρμοδιοτήτων καθ’ ύλην.
Ο αριθμός των αντιδημάρχων ορίζεται ως εξής:
α) Σε δήμους με πληθυσμό έως πέντε χιλιάδες (5.000) κατοίκους ορίζονται έως τρεις (3) αντιδήμαρχοι.
β) Σε δήμους με πληθυσμό από πέντε χιλιάδες έναν (5.001) έως είκοσι χιλιάδες (20.000) κατοίκους ορίζονται έως τέσσερις (4) αντιδήμαρχοι.
γ) Σε δήμους με πληθυσμό από είκοσι χιλιάδες έναν (20.001) έως πενήντα χιλιάδες (50.000) κατοίκους ορίζονται έως πέντε (5) αντιδήμαρχοι.
δ) Σε δήμους με πληθυσμό από πενήντα χιλιάδες έναν (50.001) έως εκατό χιλιάδες (100.000) κατοίκους ορίζονται έως έξι (6) αντιδήμαρχοι.
ε) Σε δήμους με πληθυσμό από εκατό χιλιάδες έναν (100.001) κατοίκους και άνω ορίζονται έως οκτώ (8) αντιδήμαρχοι.
Ο αριθμός των αντιδημάρχων προσαυξάνεται ισάριθμα με τον αριθμό που προκύπτει από την εφαρμογή του άρθρου 207.
«Στη δημοτική κοινότητα που εκτείνεται στην εδαφική περιφέρεια ενός νησιού, ο δήμαρχος ορίζει αντιδήμαρχο σύμβουλο της πλειοψηφίας, ο οποίος έχει εκλεγεί στην εκλογική περιφέρεια όπου ανήκει η νησιωτική δημοτική κοινότητα και σε περίπτωση που δεν υπάρχει στην πλησιέστερη εκλογική περιφέρεια».
Στους αντιδημάρχους, εκτός των καθ’ ύλην αρμοδιοτήτων, ο δήμαρχος δύναται να μεταβιβάζει και κατά τόπο αρμοδιότητες που αφορούν και ασκούνται στα όρια συγκεκριμένης δημοτικής ενότητας και ιδίως:
α) την ευθύνη της λειτουργίας των δημοτικών υπηρεσιών που είναι εγκατεστημένες στη δημοτική ενότητα,
β) την παρακολούθηση της εξέλιξης των έργων και των εργασιών που εκτελούνται στη δημοτική ενότητα,
γ) τη μέριμνα για τη διατήρηση του εξοπλισμού, που βρίσκεται στη δημοτική ενότητα, σε κατάσταση καλής λειτουργίας,
δ) την υπογραφή, με εξουσιοδότηση του δημάρχου, βεβαιώσεων, πιστοποιητικών και λοιπών διοικητικών εγγράφων, που εκδίδονται από τις δημοτικές υπηρεσίες που λειτουργούν στα όρια της δημοτικής ενότητας και
ε) τη συνεργασία με τους προέδρους των συμβουλίων των δημοτικών κοινοτήτων και τους προέδρους των δημοτικών κοινοτήτων για την επίλυση των προβλημάτων τους.
Η θητεία των αντιδημάρχων δεν μπορεί να είναι μικρότερη του ενός (1) έτους. Κατά τη διάρκεια της θητείας τους, οι αντιδήμαρχοι δεν μπορούν να εκλεγούν ή να είναι μέλη του προεδρείου του δημοτικού συμβουλίου. Η ανάκληση ορισμού του αντιδημάρχου είναι δυνατή με απόφαση του δημάρχου οποτεδήποτε.
Αν ο αντιδήμαρχος απουσιάζει ή κωλύεται, τις αρμοδιότητές του ασκεί άλλος αντιδήμαρχος που ορίζεται από τον δήμαρχο, αν δεν έχει οριστεί τέτοιος, ο ίδιος ο δήμαρχος.
Με την απόφαση του Δημάρχου, δύναται να ορίζονται άμισθοι αντιδήμαρχοι σε αριθμό που δεν υπερβαίνει το ένα τρίτο (1/3) του αριθμού των αντιδημάρχων. Τυχόν κλάσμα στρογγυλοποιείται στην αμέσως επόμενη ακέραια μονάδα, αν ισούται ή υπερβαίνει το ήμισυ αυτής. Οι άμισθοι αντιδήμαρχοι δεν δικαιούνται αντιμισθίας ή οποιασδήποτε άλλης οικονομικής απολαβής και ο αριθμός τους δεν προσμετράται για τον υπολογισμό των θέσεων ειδικών συμβούλων συνεργατών, κατά την παρ. 1 του άρθρου 163 του Κώδικα Κατάστασης Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων [ν. 3584/2007, (Α’ 143)].
Ο αριθμός των αντιδημάρχων προσαυξάνεται ισάριθμα με τον αριθμό προκύπτει την εφαρμογή του άρθρου 207 του νόμου 3852/2010 επίσης και για κάθε νομικό πρόσωπο που καταργείται σύμφωνα με το νόμο 5056/2023 κατά ένα, εφόσον ο μέσος όρος του προϋπολογισμού του καταργουμένου νομικού προσώπου των πέντε τελευταίων ετών είναι μεγαλύτερος των 600.000 €. Επίσης ο αριθμός των αντιδημάρχων αυξάνεται σε δήμους που προήλθαν από συνεννόηση κατά έναν αν ο αριθμός των δημοτικών κοινοτήτων που συνενώθηκαν είναι από πέντε έως εφτά και κατά δύο αν ο αριθμός των δημοτικών ενοτήτων που συνενώθηκαν μεγαλύτερος ίσως από οκτώ.
Με την περίπτωση ι’ της παραγράφου 1 του άρθρου 58 του νόμου 3852/2010 όπως τροποποιήθηκε με την παράγραφο 3 του άρθρου 44 του νόμου 3979/2011 ο Δήμαρχος μπορεί να αναθέτει χωρίς αμοιβή την εποπτεία και τον συντονισμό συγκεκριμένων δράσεων του Δήμου σε μέλη του δημοτικού συμβουλίου (εντεταλμένους συμβούλους). Προσοχή την εποπτεία και τον συντονισμό, όχι την αρμοδιότητα όπως στους Αντιδημάρχους.
Προς αποφυγή παρερμηνειών, το ΥΠΕΣ τονίζει:
Ο δήμαρχος στους αντιδημάρχους που προσαυξάνονται , στον αριθμό της παρ. 2 του άρθρου 59 του ν. 3852/2010, λόγω της κατάργησης νομικών προσώπων, δεν υποχρεούται να τους αναθέσει αποκλειστικά αρμοδιότητες σχετικά με το αντικείμενο των καταργημένων νομικών προσώπων.
Με τις διατάξεις του άρθρου 59 παρ. 7 του ν. 3852/2010, δίνεται η δυνατότητα στο Δήμαρχο ορισμού και άμισθων αντιδημάρχων.
Ο αριθμός των άμισθων αντιδημάρχων σε κάθε δήμο δεν μπορεί να υπερβαίνει το ένα τρίτο (1/3) του ανώτατου αριθμού των έμμισθων αντιδημάρχων που μπορεί να οριστούν σε κάθε δήμο, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις της παρ. 2 και 2Α του άρθρου 59 του ν. 3852/2010.
Διάρκεια θητείας
Ο ορισμός της διάρκειας της θητείας των αντιδημάρχων, έμμισθων ή άμισθων, αποτελεί κυρίαρχο αντικείμενο αρμοδιότητας του Δημάρχου και, αφενός δεν μπορεί να είναι μικρότερη του ενός έτους, εκτός αν ο ορισμός ανακληθεί ή ο εκάστοτε αντιδήμαρχος παραιτηθεί, αφετέρου η διάρκεια αυτής δεν μπορεί να παραταθεί . Δέον δε κρίνεται να ορίζεται στην απόφαση ορισμού τους ως αντιδήμαρχοι η διάρκεια της θητείας τους για λόγους εφαρμογής της διάταξης και διαφάνειας. Τυχόν τροποποίηση της απόφασης ορισμού ως προς τις αρμοδιότητες ή την κατηγορία του αντιδημάρχου (έμμισθος ή άμισθος) δεν συνιστά ανάκληση απόφασης ορισμού και είναι, σε κάθε περίπτωση, επιτρεπτή, η απόφαση, όμως υπόκειται στις ισχύουσες προϋποθέσεις δημοσίευσης, όπως αναλύονται σε επόμενο κεφάλαιο.
Αν αντιδήμαρχος απουσιάζει ή κωλύεται, τις αρμοδιότητές του ασκεί άλλος αντιδήμαρχος που ορίζεται από τον δήμαρχο στην απόφαση ορισμού, και σε περίπτωση που δεν έχει οριστεί, ο ίδιος ο δήμαρχος. Αν αντιδήμαρχος κατά τη διάρκεια της θητείας του ανεξαρτητοποιηθεί ή διαγραφεί από την παράταξη του δημάρχου δεν μπορεί να παραμείνει αντιδήμαρχος.
Σε περίπτωση παραίτησης δημοτικού συμβούλου από τη θέση του αντιδημάρχου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 39 του ν. 4804/2021 (Α’ 90), δύναται να οριστεί νέος αντιδήμαρχος.
Υποχρεώσεις Αντιδημάρχων
Το πλαίσιο των υποχρεώσεων των αντιδημάρχων κατά τη διάρκεια της θητείας τους προσδιορίζεται στις διατάξεις του άρθρου 61 του ν. 3852/2010.
Εκτός των άλλων, υποχρεούνται να υποβάλουν ετήσια δήλωση της περιουσιακής τους κατάστασης, δημοσιοποιώντας την με ανάρτηση στην ιστοσελίδα του δήμου, να απαντούν εγγράφως ή προφορικώς στα ερωτήματα που τους υποβάλλουν τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου μέσα σε ένα (1) μήνα καθώς και να κατοικούν στον οικείο δήμο με εξαίρεση τους αντιδημάρχους των δήμων των νομών Αττικής και Θεσσαλονίκης. Επιπλέον, δεν επιτρέπεται να απουσιάσουν περισσότερο από τριάντα (30) ημέρες συνολικά κάθε χρόνο, χωρίς άδεια του δημοτικού συμβουλίου. Κατά τη διάρκεια δε της θητείας τους, δεν μπορούν να εκλεγούν ή να είναι μέλη του προεδρείου του δημοτικού συμβουλίου.
